ApoldroNU – De Joodse Raad

Arnold Zweers

Ook al een paar afleveringen gezien van de Joodse Raad? De indrukwekkende EO-tv-serie op zondagavond? Hoe de raadsvoorzitters Abraham Asscher en David Cohen (voortreffelijk gespeeld door Jack Wouterse en Pierre Bokma) vermalen worden tussen de Joodse belangen enerzijds en  het Duitse schrikbewind anderzijds. Je kunt het tweetal lafheid aanwrijven, naïviteit, om hoe ze stukje bij beetje handlangers werden van de Duitse bezetters. Door onder druk namenlijsten door te geven, Jodensterren uit te delen en door te helpen bij het transport naar doorvoerkamp Westerbork. Maar hadden zij keus? Ze dachten telkens ‘als wij het doen is het minder erg dan wanneer die verschrikkelijke Duitsers het doen.’ Boden ze weerwoord tegen de Nazi-commandanten, dan werden ze dusdanig geïntimideerd en bedreigd met een nog veel erger lot voor de Amsterdamse Joden, dat ze met de staart tussen de benen afdropen.

In de naoorlogse jaren werd, met name door mensen die er niet bij zijn geweest, vaak gezegd dat de Nederlanders zo weinig verzet boden, weinig voor de Joden deden. Maar het is makkelijke praat als je in vrijheid leeft. Kijk naar wat er momenteel onder Poetin in Rusland gebeurt, kijk naar China. Wie daar protesteert verdwijnt naar de gevangenis, een strafkamp of wacht een nog gruwelijker lot, zie Navalny.

Van mijn vader hoorde ik hoe het in Apeldoorn toeging. Mijn ouders kregen regelmatig van verzetsmensen de vraag of ze onderduikers in huis wilden nemen. Ze durfden niet. Want ze hadden ze bij het station zien liggen, dagenlang tentoongesteld, de lijken van achttien door de Duitsers gefusilleerden. Mensen die langs het Oranjepark kwamen, hoorden vanuit het ‘martelhuus’ gegil en gekerm. Mijn vader hielp wel, samen met enkele buurmannen, een onderduikruimte inrichten in een schuurtje op een braakliggend veld. Meer kon hij niet doen. Hij had zich bij razzia’s op de vliering verstopt, was eens gepakt om rond Zevenaar bij de Arbeitseinsatz levensgevaarlijk werk te verrichten. Intimidatie werkt verlammend. De Joodse Raad achteraf beschuldigen is wel heel makkelijk.

Tot volgende week!