Stedendriehoek

Koninklijke bomen maken symbolische vrijheidsreis

APELDOORN – De Canadese esdoorn is het nationale symbool van Canada. De ‘maple leaf’ heeft een opvallend felrode herfstkleur, die verwerkt is in de Canadese vlag. Prinses Juliana schonk in 1947 maar liefst twaalf esdoorns aan haar moeder, Koningin Wilhelmina, ter herinnering aan hun verblijf in Canada gedurende de Tweede Wereldoorlog. De bomen zijn op verschillende plekken in het paleispark in Apeldoorn geplant.

De meest opvallende esdoorn is wel het exemplaar bij het westpaviljoen, het voormalig woongedeelte van Koningin Wilhelmina. Helaas is de esdoorn wegens ziekte en storm gekapt op 11 juli 2018. Gelukkig zijn er enkele jaren geleden meerdere enten genomen en is er inmiddels een rijtje jonge nakomelingen gekweekt.

Een van de nieuwe esdoorns – vier meter hoog – ging onlangs per vrachtwagen naar Londen. Inmiddels staat hij fier op de militaire begraafplaats Mill Hill. Hier wordt ieder jaar op 8 november een herdenking gehouden voor de 254 Nederlandse militairen en burgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog in overheidsdienst in Groot-Brittannië sneuvelden. Later dit jaar worden een aantal (kleinere) enten naar Canada verscheept om daar verder te groeien. Zo maken de nakomelingen van deze bijzondere Canadese esdoorn een symbolische vrijheidsreis.

Daarnaast worden van het hout van de esdoorn meerdere producten gemaakt. Een deel daarvan wordt straks verkocht in de souvenirwinkel van Paleis Het Loo. De herinnering aan de beroemde esdoorn blijft op deze manier in leven.

Maple Leaf-monument aan Loolaan
Tegenover de Grote Kerk, op de hoek van de Loolaan en Canadalaan in Apeldoorn, staat een Canadese esdoorn. Aan de voet van de boom staat een gedenksteen met de tekst: ‘Deze boom werd geplant op 29 december 1945 door Luit. Gen. G.G. Simonds commandant van het 2e Canadese Legerkorps dat Nederland bevrijdde’.

Guy Granville Simonds heeft met zijn mannen gevochten in Normandië en in Nederland is onder zijn leiding Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren en Zuid-Beveland bevrijd. Daarna werd hij ingezet in Oost- en Noord-Nederland. Ook Apeldoorn is dankzij Luitenant Generaal Guy Granville Simonds bevrijd. De boom is een teken van dankbaarheid voor de bevrijding.

Jagerbommenwerper stortte neer bij Paleis Het Loo
Ben je weleens bij de Koninklijke Stallen van Paleis Het Loo geweest? Het valt misschien niet gelijk op, maar aan dit symmetrische gebouwencomplex ontbreekt iets: het paviljoen aan de noordzijde. Hoe is dit paviljoen verdwenen? Een herdenkingsplaat op de muur waar vroeger het paviljoen stond, geeft antwoord.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Het Loo in gebruik als nazihospitaal. In het noordelijke paviljoen van de Stallen was in 1944 het hoofdkwartier van de Waffen-SS gevestigd. De geallieerden wisten hiervan en besloten hier een einde aan te maken.

Op zaterdag 4 november 1944 stegen 12 Typhoon jagerbommenwerpers op om een luchtaanval uit te voeren. De Typhoons vuurden hun raketten af en vernietigden het doel: het noordelijke paviljoen van de Koninklijke Stallen. Een aantal Hollandse SS’ers werd daarbij gedood. Eén Typhoon, gevlogen door luitenant-vlieger David Wallace, werd neergeschoten. Niet alleen Wallace kwam daarbij om, ook werden er aan de Loseweg in Apeldoorn huizen geraakt en zeker drie mensen gedood.