Stedendriehoek

‘Agressief gedrag moet niet het nieuwe normaal worden’

Foto: Sven Scholten

Burgemeester Ton Heerts pleit voor meer respect en fatsoen

Burgemeester Ton Heerts toont zich verheugd over het instellen van de nieuwe gedragscodes. “Emotie en agressie jegens gemeentebestuurders, het is natuurlijk niet per se iets van deze tijd. De verharding in de maatschappij speelt al langer, maar in het licht van de gemeenteraadsverkiezingen die in maart volgend jaar weer plaatsvinden, kregen de burgemeesters een brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken om hiermee aan de slag te gaan.”

En dat ziet de burgervader bepaald niet als een ‘moetje’. “Integriteit heeft te maken met de kwaliteit en geloofwaardigheid van het openbaar bestuur. De integriteit van politieke ambtsdragers krijgt vanwege maatschappelijke ontwikkelingen steeds meer gewicht. Bovendien is de belangstelling voor integriteitsvraagstukken toegenomen. Het is enorm belangrijk om hier goed aandacht voor te hebben. We willen een transparante overheid zijn en daar dienen we alert op te blijven. Het is dus zaak dat gemeentebestuurders integer met de inwoners en organisaties omgaan, zoals andersom verwacht mag worden dat de inwoners zich fatsoenlijk gedragen richting de gemeente.”

“Want”, zo zegt Heerts, “verhit reageren op een gemeentebesluit, dat is menselijk. Maar reageren met verbaal of fysiek geweld, dat moeten we uitbannen. De meeste mensen weten gelukkig van nature wel wat fatsoenlijk is. In onze democratie mág je alles zeggen, maar je hóeft toch niet alles te zeggen? Onder andere daarvoor worden die nieuwe gedragscodes ingesteld.” Jarenlang was de burgervader van Apeldoorn voorzitter van de FNV en ook in die hoedanigheid werden richting Heerts fatsoensnormen nog weleens met voeten getreden. In de brief van Binnenlandse Zaken worden de Gemeente Apeldoorn en de andere gemeenten tools aangereikt voor realisatie van de gedragscodes, maar elk gemeentebestuur mag die naar eigen believen invullen.

Paal en perk
Gevraagd naar een voorbeeld van integriteit bij gemeentebestuurders, zegt Heerts: “Binnen het college en ook bij de gemeenteraadsleden ligt soms informatie die ze niet zomaar met iedereen kunnen en mogen delen. Het is daarom dan ook goed om hiervoor preventief aandacht te blijven vragen.”

En hoe zit het ‘aan de andere kant’: die van inwoners en organisaties? “Het kan er soms verbaal niet zachtzinnig aan toe gaan, maar over het algemeen gaat het in Apeldoorn best goed. Vorig jaar juni hadden we een protest met tractoren op het Marktplein en uitten boeren hun onvrede over de partijen in onze gemeenteraad die de intensieve veehouderij op slot willen doen. Dat ging er stevig aan toe. Hetzelfde gold toen we in oktober de handtekeningen in ontvangst moesten nemen tegen de veranderingen in het welzijnswerk bij Zuid doet Samen. En dan waren er ook nog de discussies rond de opvang van vluchtelingen en de stevige gesprekken rond de 5G-zendmasten.”

Aangifte
De emoties die daarbij vrij kwamen, ze zaten vaak tegen het randje aan of gingen er ook daadwerkelijk overheen. Heerts: “In een aantal gevallen hebben we overleg gehad met de politie en ook aangifte gedaan. Agenten zijn ten gevolge daarvan ook wel degelijk bij overtreders op huisbezoek gegaan. En in coronatijd, met alle beperkingen en ontzeggingen, kwamen er op social media ook onacceptabel agressieve teksten aan het adres van het gemeentebestuur voorbij. Primaire emoties. Maar gingen wij persoonlijk in gesprek met iemand uit zo’n branche, dan leverde dat al meer begrip op. Emoties mogen, agressie niet. Iedereen dient een ander met respect te behandelen.”

In dit kader komt ook ter sprake de agressie via dreigmails aan fractievoorzitter Danny Huizer van GroenLinks. Hij ontving rechts-extremistische dreigmails, gericht aan de partijpolitiek maar ook persoonlijk (zie elders op deze pagina). Heerts is er nog woest over: “We dulden geen agressie om besluitvorming te beïnvloeden. We hoeven niet alles te accepteren van elkaar. Ook in het politieke debat mogen de discussies verhit zijn, zoals bijvoorbeeld ook gebeurde rond het wel of niet afsteken van vuurwerk met de jaarwisseling. Dat ging er soms best heftig aan toe, maar altijd met respect voor de democratie. Want ik zeg altijd maar: we zijn niet van suiker, maar wel van smaakvol fatsoen.”