Stedendriehoek
Onlangs verscheen het 114e jaarboek van de historische Vereniging Gelre (ook bekend als Bijdragen en Mededelingen Gelre), met weer veel lezenswaardige informatie over de Gelderse geschiedenis. Dit keer staat het jaarboek geheel in het teken van regionale geschiedschrijving. Met onder meer artikelen over Gelderse herdenkingstekens; over Gelderse hertoginnen, een overzicht van Gelderse historische verenigingen, en een publieksproject waarmee honderden ‘nieuwe’ grafheuvels zijn opgespoord. Het jaarboek is geïllustreerd met prachtige kleurenbeelden en bevat ter afsluiting een flink aantal recensies.
Het jaarboek is verkrijgbaar via de website van de Vereniging Gelre (www.vereniginggelre.nl). De verkoopprijs is € 30,- Leden van de vereniging Gelre krijgen het jaarboek gratis.
Regionale geschiedschrijving
Het jaarboek opent met een artikel over het belang van regionale geschiedschrijving. Wat is het precies en wat heb je eraan? Allereerst is het een manier om met historische verhalen een breed publiek te bereiken. Maar er is ook een wetenschappelijk belang. Want zelfs een klein land als Nederland kent grote regionale verschillen in ontwikkeling. De regionale geschiedschrijving maakt dat duidelijk, en laat ook zien hoe regio’s verbonden zijn met elkaar en met het grotere geheel.
Honderd historische verenigingen
Gelderland telt een groot aantal historische verenigingen. Bijna elk dorp en elke stad heeft ze – en soms meer dan één. Voor honderd van die verenigingen is nagegaan hoe ze zijn ontstaan, wat ze doen en welke betekenis ze hebben voor hun omgeving. Er blijken grote onderlinge verschillen te bestaan. Maar voor allemaal geldt dat ze op groot draagvlak kunnen rekenen in hun eigen gemeente. Door meer samen te werken met andere organisaties, zouden zij hun bereik en betekenis nog verder kunnen uitbouwen.
Publiek en wetenschap
De laatste jaren is de participatie van burgers bij wetenschappelijk onderzoek sterk gegroeid. Dat geldt ook voor archeologisch onderzoek. Aan het project ‘Erfgoed Gezocht’ deden zo’n tweeduizend mensen mee. Door intensief speurwerk achter de computer en in het veld ontdekten zij dat de Veluwe waarschijnlijk twee keer zoveel grafheuvels telt als de 800 die op dit moment geregistreerd staan. Zo kan samenwerking tussen publiek en wetenschap een belangrijke toevoeging zijn voor de archeologie.
Standbeelden en herinneringsbanken
Het volgende artikel gaat over Gelderse gedenktekens, zoals standbeelden, oorlogsmonumenten en herinneringsbanken. Een deel daarvan stamt uit de negentiende eeuw, toen ons land in de greep was van een ‘historiezucht’. Maar hun aantal wordt ver overtroffen door monumenten uit de afgelopen decennia. Vooral het aantal oorlogsmonumenten nam in die laatste periode enorm toe.
De oorsprong van Gelderland
De belangstelling voor Gelderse geschiedenis beperkt zich niet tot Nederland. Ook in Duitsland is er volop belangstelling voor. Dat is vooral het geval in de stad Geldern, in Noordrijn-Westfalen. Dit is de plek waar duizend jaar geleden de Gelderse geschiedenis begon. De inwoners van Geldern zijn zich van hun bijzondere geschiedenis meer dan gemiddeld bewust.
Elf hertoginnen
Vanouds is er in de geschiedschrijving vooral veel aandacht geweest voor belangrijke mannen: onder wie de hertogen van Gelre. Maar hoe zat het eigenlijk met de elf Gelderse hertoginnen? Zij blijken stuk voor stuk markante persoonlijkheden te zijn geweest. Die elk op haar eigen manier invloed wisten uit te oefenen op het politieke en diplomatieke leven van hun tijd. Het wordt dus tijd dat zij uit de schaduw treden.
Boekbesprekingen
Behalve de bovenstaande onderwerpen, bevat het Jaarboek ook een aantal boeiende recensies over het Verhaal van Gelderland, de vierdelige provinciegeschiedenis die in november 2022 verscheen. Daarnaast worden nog tien andere recente publicaties over de Gelderse geschiedenis besproken. Het jaarboek sluit af met een korte samenvatting van tien interessante artikelen uit periodieken van lokale Gelderse historische verenigingen.
