Stedendriehoek
STEDENDRIEHOEK – Vermoeidheid, een neerslachtig gevoel, je bed niet willen uitkomen in de ochtend… het zijn veel voorkomende klachten in de winterperiode. Vooral tijdens de grijze en regenachtige dagen slaat het nogal eens toe: de winterblues.
Een van de belangrijkste oorzaken van een winterdip is gebrek aan licht. De dagen zijn korter; de zon komt later op en verdwijnt al vroeg weer achter de horizon. En wij zijn nu eenmaal zonlicht nodig. Daglicht draagt bij aan hormonale processen en zorgt er mede voor dat we fit, vrolijk en alert zijn. En dat we in de ochtend vol energie aan de dag kunnen beginnen. In de winter krijgen wij dus te weinig licht tot ons en hoewel veel mensen zich ook in de winter kiplekker voelen, kunnen de donkere dagen voor veel ongemak zorgen.
Naast minder uren licht is de lichtsterkte van de zon ook nog eens minder sterk in de wintermaanden. Onze ogen registeren het daglicht. Het netvlies zendt signalen naar onze hersenen waardoor de aanmaak van bepaalde stoffen wordt beïnvloedt. Hieronder vallen onder andere dopamine en serotonine, ware geluksstoffen. In de winter is het signaal naar de hersenen zwakker omdat het netvlies simpelweg minder daglicht registreert. En daar is niets gek aan. In de winter houdt de natuur zich nou eenmaal rustiger. Alles gaat wat minder snel. Een deel van de dieren gaat zelfs in winterslaap. En wij zijn nou eenmaal onderdeel van de natuur.
Ons lichaam gaat anders om met de kortere en meer donkere dagen dan wij willen. Tegenwoordig leven wij in de zomer en winter in hetzelfde tempo. En dat terwijl de mens die in vroegere tijden in grotten leefden zich aanpasten naar een lagere versnelling. Het was een teken dat het winter was. In de wintermaanden was er minder te doen, er was minder voedsel en je moest zuinig zijn met je energie. Zou je in de winter dus het liefst in een winterslaap gaan, dan is het geen gek idee om simpelweg een tandje terug te schakelen. We hebben in de winter gewoon minder energie dan in de zomer. Er is niets geks aan om dus een avondje extra thuis te blijven of wat minder actief te zijn.
Naast onze biologische klok, die mee moet bewegen met het ‘winterritme’, spelen ook stoffen in onze hersenen – waaronder melatonine – een belangrijke rol. Melatonine wordt ook wel het slaaphormoon genoemd. Het wordt aangemaakt in de hersenen en zorgt ervoor dat je in slaap valt. Bij sommige mensen wordt tijdens de herfst en winter meer melatonine aangemaakt waardoor ze snel slaperig zijn.
Ga naar buiten. Probeer zoveel mogelijk daglicht te pakken, alles wat maar mogelijk is in combinatie met jouw leven en werk. Maak tussen de middag een wandelingetje, begin vroeger met werken zodat je in de middag nog wat licht kunt meekrijgen of ga in de weekenden extra veel naar buiten. Maar wat ook kan helpen is je werkplek naar een plek verplaatsen waar veel daglicht binnenvalt.
We zijn daglicht nodig. Dat wil zeggen dat lampen zoals wij die meestal kennen niet helpen. Deze hebben andere soorten frequenties licht. En zonnebanklampen bevatten vooral uv-licht, een lichtsoort die zowel voor je huid als voor je ogen schadelijk is.
Er zijn speciale daglichtlampen en lichttherapieapparaten die in de buurt van de werking van daglicht kunnen komen. Deze bootsen de positieve effecten van natuurlijk daglicht na. Het belangrijkste in de winter is – of je last hebt van een winterdip of niet – is voldoende naar buiten gaan en bewegen. Ook als het bewolkt is. En schakel in de winter rustig een tandje terug qua tempo. Zo volg je de natuur en behoud je beter je energie en een goed humeur.
