Algemeen
DEVENTER – De organisatie Natuurbegraafplaatsen Van Waarde heeft het initiatief genomen om op een deel van het landgoed Traasterbos, bij buurtschap Oude Molen, een terrein geschikt te maken voor natuurbegraven. In reactie op het ingediende voorstel van Van Waarde heeft de gemeente Deventer een intentieverklaring afgegeven met het verzoek om het plan verder uit te werken en de haalbaarheid te onderzoeken. Maar wat houdt natuurbegraven eigenlijk in en wat gaan omwonenden daarvan merken? Monique Kranendonk is woordvoerder van Natuurbegraafplaatsen Van Waarde en vertelt er meer over.
‘De belangstelling voor natuurbegraven in Nederland groeit enorm’, vertelt Monique. ‘Het aantal natuurbegravingen is de laatste vijf jaar vertienvoudigd. In totaal zijn er nu zo’n 25 natuurbegraafplaatsen in Nederland. Tien daarvan vallen onder onze organisatie. We zijn ruim tien jaar geleden begonnen op Hillig Meer in de Drentse bossen. De oprichters van onze organisatie hadden een landgoed aangekocht. Dat wilden ze gaan beheren met de intentie om de natuurwaarden te verbeteren, meer aandacht te vragen voor de natuur en de verbinding tussen mens en natuur te versterken. Op het landgoed bleken zich ook een aantal eeuwenoude grafheuvels te bevinden. Daardoor ontstond het idee om met natuurbegraven te beginnen, de meest oude vorm van begraven. Een klein gedeelte van het landgoed werd vervolgens geschikt gemaakt voor natuurbegraven.’
Wat houdt natuurbegraven in?
‘Je hebt nu twee keuzes als je kiest voor begraven; op een traditionele begraafplaats of natuurbegraven. Het verschil zit ‘m er in dat je op een begraafplaats in rijen ligt met 30 cm afstand tussen de graven. Na een aantal jaar krijgt de familie altijd de vraag of men de grafrechten wil verlengen met de daarbij behorende kosten of dat men het graf wil laten ruimen. Dat zijn niet altijd gemakkelijke keuzes.
Bij natuurbegraven is de standaard een afstand van minimaal 3,5 meter tussen de verschillende graven en daarbij wordt ook eeuwigdurende grafrust gegarandeerd. Er is geen verlenging nodig, dus zijn er ook geen extra kosten. Je kunt zelf een mooie plek uitzoeken, urnbegraven is ook mogelijk. Het graf gaat ook volledig op in de natuur. Er zijn geen markeringen van steen of andere grafmonumenten, slechts een boomschijf, die uiteindelijk ook opgaat in de natuur.
Op deze manier draag je ook bij aan het in stand houden van een stuk natuur. Daar is het ons ook om te doen; een natuurgebied beschermen en behouden tot in de eeuwigheid. We zetten ons dan wel in voor natuurbegraven maar voelen ons toch vooral een natuurorganisatie.’
Wat is er nodig voor een natuurbegraafplaats?
‘Het omgevingsplan voor de beoogde locatie moet gewijzigd worden. De onderzoeks- en planvormingsfase daarvoor duurt vaak erg lang. Dat komt omdat er een hoop belangen samenkomen bij de planvorming. Wij dienen uiteindelijk een ruimtelijke onderbouwing in en dan is het aan de gemeente om daarmee akkoord te gaan. In dit geval heeft de gemeente Deventer een intentieverklaring afgegeven.
Van de locatie zelf moet de grondwaterstand aan bepaalde eisen voldoen, natuurbegraven vereist namelijk minimaal 1.35 meter drooglegging. Verder is er aandacht voor de bodemgesteldheid en de aanwezige flora en fauna. Is er bijvoorbeeld een dassenburcht aanwezig, dan moeten we minimaal 50 meter afstand bewaren. Daarnaast moet je kunnen aantonen dat je door natuurbegraven de natuurwaarden van een gebied gaat verhogen.’
Waarom het Traasterbos?
‘Er is nog geen natuurbegraafplaats in de directe omgeving van Deventer. Het Traasterbos is een landgoed met veel kansen. Er liggen bijvoorbeeld nog oude rabatten, ophogingen tussen greppels om de waterafvoer te reguleren. Die belangrijke, cultuurhistorische elementen willen we bewaren en zo veel mogelijk herstellen. Het gebied moet ook weer toegankelijk worden gemaakt zodat iedereen kan genieten van de natuur ter plekke. Momenteel wordt het terrein bijna niet onderhouden. Wij gaan het straks beheren, beschermen en onderhouden.
Een klein gedeelte van het terrein zal worden gereserveerd voor islamitisch begraven. Dat zal op een natuurlijke wijze afgebakend zijn, maar de principes zijn verder hetzelfde.’
Hoe kijken de omwonenden naar het plan?
‘Uit ervaring weten we dat omwonenden van een beoogde natuurbegraafplaats in eerste instantie vaak schrikken van het idee. Inmiddels hebben we al vijf keer met hen om de tafel gezeten. De bewoners hebben hun zorgen en bezwaren kunnen uiten en wij hebben veel zaken kunnen toelichten en uitleggen. We hebben aan de hand van de input uit de buurt een aantal aanpassingen gedaan in onder meer de begrenzing en de ontsluiting van het terrein. Tot nu is het overleg met de bewoners constructief geweest.
We hebben inmiddels tien natuurbegraafplaatsen gerealiseerd en onze ervaring is dat juist de direct omwonenden na realisatie altijd onze grootste ambassadeurs gaan worden. We hebben ook maar één doel; dat stuk natuur beheren en beschermen.
In de voormalige boerderij op het landgoed willen we een ontvangstruimte creëren waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, waar je grafrechten kunt reserveren en een akte kunt ondertekenen. De ontsluiting daarvan wordt nog onderzocht. We zitten momenteel nog in de onderzoeks- en planvormingsfase. Begin volgend jaar hopen we ons definitieve plan bij de gemeente in te dienen. Die moet daar dan uiteindelijk een beslissing over nemen. Daarna kunnen we echt aan de slag.’
