Stedendriehoek
De gemeenteraad vindt mantelzorg een belangrijk onderwerp. In dit kader wordt tijdens de digitale Politieke Markt Apeldoorn van donderdag gesproken over respijtzorg (vervangende zorg), oftewel: zorg voor de (overbelaste) mantelzorger zelf.
De in 2019 opgerichte projectgroep Mantelzorg heeft zich in het voortraject via werkbezoeken en gesprekken verdiept in de mantelzorg en respijtzorg in de gemeente Apeldoorn. Dat heeft geleid tot een raadsrapportage Respijtzorg, die in de bespreking van 28 januari wordt meegenomen.
Chris Schouten (Foto: Rob Voss)
Chris Schouten, voormalig raadslid en momenteel fractievertegenwoordiger voor de PvdA, zit als directeur van MS (multiple sclerose) Vereniging Nederland dicht bij het vuur van ook de mantelzorg. Met daarbij het sociaal domein in zijn politieke portefeuille is zijn affiniteit met de zorgsector helder. En hij bespeurt zorgelijke ontwikkelingen: “Ik heb stellig de indruk dat de vraag naar respijtzorg het aanbod overtreft. We willen allemaal graag dat oudere mensen maar ook chronisch zieken zo lang mogelijk thuis blijven wonen, maar dat betekent veelal dat de druk op de mensen die voor hen zorgen in de loop der tijd toeneemt.”
“Denk aan familieleden of anderen die in dit kader als mantelzorger fungeren. Wanneer die druk te groot wordt, door langduriger of intensievere zorg, loop je het risico dat de mantelzorger vroeg of laat instort en komt die druk op de formele zorg te liggen. En die formele zorg kan dat ook niet aan. Daarom zeggen wij als projectgroep: hoe kunnen wij ervoor zorgen dat er voldoende vervangende zorg komt, zorg die aansluit bij de behoefte van de mantelzorger maar ook van degene voor wie de mantelzorger zorgt, thuis of in een instelling dichtbij huis.”
Precies een jaar geleden verscheen het rapport ‘aanjager respijtzorg’ van voormalig CDA-politicus en staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Clémence Ross, waarin zij stelde: ‘Zie de mantelzorger als een eigen persoon, met eigen behoeften en eigen waarden. Er wordt te veel vanuit aanbod gedacht en er is te weinig aandacht voor de behoefte van de mantelzorger’. Schouten schaart zich volledig achter die woorden: “Misschien willen mantelzorgers wel een weekendje weg om ‘bij te tanken’. Kennen wij de behoeften van mantelzorgers? Ik denk het niet. Dus: vraag het ze! Gelukkig is er De Kap, een organisatie die de inzet van vrijwilligers coördineert en waar mantelzorgers terecht kunnen voor ondersteuning en advies.” Schouten benadrukt verder: “Mantelzorg is in veel gevallen niet alleen een kwestie van wíllen helpen, maar het moet ook kúnnen. Er komt vaak ook medische zorg aan te pas, en die kan niet altijd door een vrijwilliger van De Kap worden verleend, dus ter ontlasting van de mantelzorger. Dan komt er alsnog een professionele zorgverlener aan te pas.”
Henk van den Berge (Foto: Rob Voss)
Henk van den Berge, fractievoorzitter van de SGP, benadrukt het belang van mantelzorg in coronatijd: “Juist ook nu komt er heel veel op de mantelzorgers af, omdat een zorgvrager slechts beperkt bezoek mag ontvangen en dus veelal op één mantelzorger – en over het algemeen ook steeds dezelfde – is aangewezen. Zij verdienen dan ook ondersteuning op diverse manieren.”
Te lang is die noodzaak onderbelicht gebleven, ook hier in Apeldoorn, aldus de fractievoorzitter. “Het is wat mij betreft ook een verantwoordelijkheid van iedereen, niet alleen van de overheid. De kerk speelt hierin eveneens een belangrijke rol. In onze huidige, neoliberale maatschappij, is het omzien naar elkaar helaas geen vanzelfsprekendheid meer. Dit draagt ook bij aan de vereenzaming van mensen, zowel ouderen alsook jongeren.”
Sinds de start van de projectgroep heeft Van den Berge wel gemerkt dat het thema mantelzorg gemeentebreed wordt gedragen. “Natuurlijk, we deelden als gemeente in het verleden het Mantelzorgcompliment uit, dus de aandacht voor hen was er al wel. Maar er is meer nodig. Mensen blijven langer thuis wonen, ook met zorgproblematiek. De druk op de mantelzorgers neemt toe doordat de zorg, zeker dus ook in deze coronaperiode, op steeds minder schouders rust. En omdat zij ook recht hebben op gewoon even een dagje of een paar dagen weg, moeten we ervoor zorgen dat de respijtzorg op orde is. Het is daarom belangrijk dat we in dit kader zo snel mogelijk nieuwe initiatieven gaan ontplooien richting de verschillende (zorg)organisaties.”
Jeroen Slikker
Jeroen Slikker, vice-fractievoorzitter van D66, draagt de mantelzorg eveneens een zeer warm hart toe. Hij verkeert in de gelukkige omstandigheid dat zijn ouders nog prima voor zichzelf kunnen zorgen. “Ik hoef alleen bij te springen met technische ondersteuning”, glimlacht de democraat.
Hij beseft niettemin maar al te goed dat niet iedereen het zo getroffen heeft: “Ik heb genoeg mantelzorgers gesproken die al tegen hun grens aanzitten. Het is daarom belangrijk dat we beter inzichtelijk krijgen welke enorme impact het mantelzorgen op mensen kan hebben. Het is van groot belang dat hier goede voorzieningen voor komen; dat er zorginstellingen zijn die hier ruimte voor vrijmaken en waar nodig professionele ondersteuning bieden, ook in de thuissituatie.”
Respijtzorg, Slikker vermoedt dat het bij velen nog een onbekend begrip is. De Apeldoornse projectgroep heeft het voorbije jaar contact gehad met een vergelijkbare afvaardiging uit Zwolle en is tot de conclusie gekomen dat die stad op dit gebied eveneens nog flinke stappen heeft te maken. Eens te meer een bewijs dat mantelzorg binnen de zorgsector altijd een ondergeschoven kindje is gebleven. “En we mogen het beslist niet zover laten komen dat de mantelzorgers die er bijna aan onderdoor dreigen te gaan, ook daadwerkelijk wegvallen. We moeten hen op enige manier zien te ondervangen, ofwel in een zorginstelling ofwel thuis. Dit jaar zullen we volop in gesprek blijven met de diverse organisaties, juist ook in coronatijd. Donderdag lichten wij tijdens de Politieke Markt ons rapport toe en we moeten ernaar streven dat we later dit jaar een nieuw rapport kunnen aanbieden met hopelijk fraaie resultaten.”
De projectgroep wil, kortom, de komende tijd meer zicht krijgen op de mantelzorg en de behoefte aan respijtzorg in Apeldoorn, thuis of in een instelling. Chris Schouten licht dit nader toe: “Ik denk dat veel mantelzorgers de zorg voor een dierbare als vanzelfsprekend beschouwen en zich daarom niet melden en ook niet weten dat zij van De Kap ondersteuning kunnen krijgen. Wij streven er met onze projectgroep naar dat mantelzorg – en daarmee ook respijtzorg – een volwaardig onderdeel wordt van de totale zorgketen. En wat mij betreft begint dat door meer informatie te krijgen over de aard van vervangende zorg waaraan mantelzorgers in onze gemeente behoefte hebben, zeker waar het gaat om de vervangende zorg die hen in staat moet stellen om hun mantelzorg ook te kunnen blijven verlenen.”
In verband met de coronamaatregelen vergadert de gemeenteraad digitaal. Wilt u over een onderwerp op de agenda van de raad inspreken? Dat kan! U moet uzelf dan wel als inspreker aanmelden bij de Raadsgriffie. Dit kan via het e-mailadres otgriffie@apeldoorn.nl of telefonisch: 055-5801298. U wordt dan uitgenodigd voor een digitale bijeenkomst en u kunt via uw pc, laptop of tablet inspreken. Aanmelden voor inspreken kan tot en met donderdag 16.00 uur. Alle vergaderingen zijn altijd live te bekijken via www.apeldoorn.nl/gemeenteraad.
