Stedendriehoek
door Chayenne Martis
APELDOORN – De e-sigaret, elektronische sigaret of vape wordt steeds populairder onder jongeren. Ze zijn in verschillende merken en smaken verkrijgbaar. Het wordt gezien als minder slecht of een alternatief voor roken, maar in de e-sigaretten zitten er net zoveel schadelijke stoffen als in een gewone sigaret.
De vape zoals die tegenwoordig bekend is, werd in 2003 bedacht door de Chinese apotheker en uitvinder Hon Lik. Hij zocht naar een alternatief voor roken. In 2006 werden de elektronische sigaretten voor het eerst geïntroduceerd in Europa.
Vapes lijken heel vaak op gekleurde stiften. In plaats van dat het tabak verbrandt net als een gewone sigaret, warmt het een vloeistof op. In de rook zitten bijvoorbeeld: nicotine, propyleenglycol, nikkel en nog veel meer stoffen die slecht zijn voor de gezondheid. Nicotine zorgt ervoor dat het verslavend is.
Door het gebruik van de vape loop je een aantal risico’s op het gebied van gezondheid. Hartkloppingen kunnen ontstaan, er is een verhoogde kans op kanker, de luchtwegen kunnen flink beschadigd worden, er is een verhoogde kans op hart- en vaatziekten en nog meer negatieve effecten. Niet alleen zijn er lichamelijke gevolgen, maar de vape zelf kan ontploffen in de hand of mond en kunnen zo wonden veroorzaken. Er is ook een gevaar dat de vape kan lekken en zo de giftige vloeistof vrijlaat. De mensen die vapen kunnen meer slijm krijgen in de longen. Hoofpijn, misselijkheid en duizelig worden spelen ook een rol in het gebruik van een vape. Concentratieproblemen kunnen ontstaan en de kans op depressie verdubbelt.
Geen smaken meer
Met ingang van 2026 zijn e-sigaretten alleen verkrijgbaar in tabaksspeciaalzaken. Sinds 1 januari 2024 mogen er geen vapes met een smaak verkocht worden in een winkel en via het internet, alleen met de smaak van tabak. Dit is om een vape onaantrekkelijker te maken voor de jongeren. Hoe jonger je bent, hoe sneller de kans is dat je verslaafd raakt, dus daarom is het verboden als je onder de 18 jaar bent om een vape te kopen. Ondanks alle regels weten de scholieren om toch aan illegale vapes te komen. Dit doen ze door het te kopen bij iemand die ze kennen of meestal via sociale media contact op te nemen met iemand die in vapes dealt.
De vape kan er aantrekkelijk uitzien voor de jongeren. Vergeleken met een sigaret ziet een vape er kleurrijk uit, heeft een andere geur en het heeft verschillende smaakjes. Steeds meer jongeren onder de 18 jaar kunnen makkelijk aan vapes komen, want ze worden buiten scholen of via sociale media verkocht. Jongeren en jongvolwassenen zijn gevoeliger voor de verslaving. Nicotine heeft meer invloed op de hersenen van mensen onder de 25 jaar. Uit onderzoek van Independer op basis van data van het RIVM en de GGD’s blijkt dat het aandeel Gelderse jongeren dat regelmatig vapet tot 520% hoger ligt dan vier jaar eerder. Een sterke stijging was er in Noord- en Oost-Gelderland, met onder andere Apeldoorn en Doetinchem. Het percentage ligt hoger in de Gelderse GGD-regio Noord- en Oost-Gelderland met 31,6%.
Meningen
“Ik vind het niet erg wanneer andere vapen, iedereen moet doen wat ze zelf willen. Ik heb het zelf weleens gedaan en snap waarom er mensen verslaafd aan zijn, maar ben zelf nooit verslaafd geweest”, vertelt Moniek (20). “Het is superongezond en ook superverslavend. Het is ook een verspilling van geld en persoonlijk vind ik het ook gewoon beschamend”, zegt Nadine (18). “Net zoals ze bij sigarettenpakjes van die afschuwelijke foto’s erop zetten. Zorg ervoor dat alle rookvrij-campagnes ook vapen erbij betrekken. De vape-verpakking bijvoorbeeld heel saai en lelijk maken, want nu zie ik altijd vapes die heel leuk en mooi zijn en heel duidelijk ontworpen zijn voor een jongere doelgroep, wat eigenlijk heel slecht is, want dan is het veel aantrekkelijker voor jongeren om te vapen. Laatst zag ik zelfs iemand lopen met een vape waar lampjes gingen branden als je rookte.”
Vapen en roken tegelijk
Jeugdverpleegkundige Yoy Schmidt-Koops van het Centrum Jeugd en Gezin: “Ik vind het lastig uit te leggen, maar ik heb daar echt wel moeite mee en nu zie ik ook heel vaak dat jongeren vapen en roken tegelijk, dus dat doen ze dan beide. Want dan denken de jongeren: ‘we gaan iets minder sigaretten roken en in plaats daarvan wat meer vapen. Dat is beter dan alleen roken’. Jongeren denken dan vaak dat dat beter is. Helaas is dat niet zo en krijgen ze hierdoor juist meer nicotine binnen. Dat het dan beter schijnt te zijn en dan denk ik: maar dan doe je het dubbelop. Jongeren beseffen vaak niet wat voor consequenties dat heeft.”
Ze vervolgt: “Er zitten veel nicotinezouten in vapen. Jongeren denken heel vaak: ‘er zit geen tabaksrook in, dus het is beter voor je, het gaat niet helemaal over je longen, noem maar op. Maar dat is wel zo. Er zit geen tabaksrook in, maar er zitten wel dampen in die gewoon schadelijk zijn voor je longen en er zitten heel veel nicotinezouten in. Nicotine komt dus sneller in je bloed, en je lichaam neemt dus sneller de nicotine op. Jongeren realiseren zich bijvoorbeeld ook niet dat het ook op korte termijn schade kan geven. Het sporten gaat moeilijker en je bent veel vermoeider. Wanneer ze stoppen met een sigaret of vapen, is het lichaam meteen bezig met herstellen. Je voelt je vaak binnen 2 à 3 dagen al beter en minder moe.”
Websites zoals wequit.nl/aanmelden en helderopschooljongeren.nl/ kunnen hulpmiddelen zijn voor als je niet weet waar je moet beginnen om te stoppen met vapen. De app Quiddy die verkrijgbaar is in de play store of app store, kan ook helpen. Met Quiddy kun je samen met een leeftijdsgenoot stoppen. Zo ga je op weg naar weer een gezond leven.
