Stedendriehoek
APELDOORN – Open Monumentendagen in het tweede weekend van september. In heel Nederland zijn we daar al heel wat jaren mee vertrouwd. Overal in het land openen bijzondere locaties op het gebied van cultuur, natuur en geschiedenis gratis de deuren voor het grote publiek. Dat gebeurt ook in Apeldoorn en omgeving. We vertellen je graag over de samenwerking van IVN Apeldoorn dit weekend met het Haps dorp, een ijzertijdnederzetting in de bossen ten westen van onze stad.
Nieuwsblad Stedendriehoek sprak als voorbereiding op het Monumentenweekend met Peter, gids bij IVN en Carlien van Haps. Op zaterdag 9 september en zondag 10 september beginnen om 11.00 en 15.00 uur wandelingen vanaf de ijzerslakkenhoop bij AV’34 in Sportpark Orderbos. IJzerslakken zijn afval van de ijzerwinning. Er werd in deze regio al ijzer gebruikt rond 500 voor Christus. Later leerde men dit materiaal ook zelf te winnen en te verwerken. In de vroege middeleeuwen gebeurde dit zeer intensief. Daar vinden we nog steeds de overblijfselen van. De wandeling vangt aan met een informatief verhaal bij de ijzerslakkenhoop; daarna volgt een tocht van een uur naar het Haps dorp.
Verbindende rol
Peter: “We spelen een verbindende rol tussen de slakkenberg in het Orderbos en Haps.
Tijdens de wandeling komen we bovendien langs een aantal grafheuvels die 4.000, 5.000 jaar oud zijn. Overblijfselen uit de prehistorie dus, een bijzondere beleving die we willen meegeven aan de bezoeker. We laten zien hoe de mensen vroeger woonden; het was allemaal bos-bos-bos. We lopen alleen maar door bos in dat uur.”
De IVN-wandeling leidt dus naar het ijzertijddorp Haps. Een plek die vele schoolkinderen uit het hele land kennen van een bijzonder historisch-educatief kamp. Ze verblijven drie dagen in het dorp en zijn in die tijd aangewezen op elkaar en op de natuur. Ze maken zelf voedsel, zorgen voor de dieren, en leren ambachten. Dit weekend echter is Haps open voor iedereen. Het thema van het Monumentenweekend is ‘levend erfgoed’, zeer toepasselijk. Want de bezoeker komt terecht in een dorpsleven waar ambachtslieden bezig zijn om allerlei dingen te maken en doen. Denk aan werken met hout en wol, of het bereiden van voedsel en kruidenthee. Als bezoeker kun je daar aan meedoen.
Samenhang met omgeving
Carlien: “Ons uitgangspunt voor dit weekend is de mensen te laten zien hoe de bewoners van een dorp als dit vroeger leefden in samenhang met hun omgeving. En dat de omgeving onmisbaar was voor de dagelijkse gebruiksvoorwerpen die ze nodig hadden. Tijdens de IVN-excursie wandelen de mensen als het ware door de grondstoffen die we hier in het dorp omzetten in gebruiksvoorwerpen. Dat is wat we de bezoekers ook graag willen laten zien. Als ze bij IVN iets te horen krijgen over leem, wat je hier kunt vinden in de omgeving, dan komen ze daarna bij ons en dan laten we ze zien hoe leem en klei gebruikt kan worden voor het koken, het bouwen van muren, of het maken van potten.”
“Denk ook aan hout, waar een groot deel van ons dorp mee gebouwd is. Er komt een houtbewerker, die laat zien hoe je daar grote en kleine voorwerpen van maakt. Tijdens de wandeling komen de mensen langs de schapenwei. Schapen hebben wol: wat kun je daar mee doen? Dat gaan we hier laten zien. We willen de bezoekers ook de gelegenheid geven om zelf wat uit te proberen. De combinatie van grondstoffen uit de omgeving en de toepassing daarvan in het dorpsleven staat centraal.”
Pendelbus
Er is een programmaboekje t3 vinden via de link www.erfgoedplatformapeldoorn.nl/openmonumenten/omd-programmaboekje/ Opgeven voor de IVN-wandeling is nodig en kan met de QR-code. Er pendelen historische autobussen tussen de locatie ijzerslakken en Haps dorp. Mensen die wat slechter ter been zijn kunnen er ook voor kiezen om niet te wandelen maar met de pendelbus heen en weer te gaan. Bij het Haps dorp staan vrijwilligers klaar om mensen de laatste 400 meter te begeleiden. Mensen kunnen ook op eigen gelegenheid naar Haps komen, zonder IVN-wandeling. Kom dan bij voorkeur met de fiets, aangezien er beperkte parkeergelegenheid is voor auto’s. Het bijwonen van alle activiteiten is gratis. Maar een vrijwillige bijdrage is van harte welkom!
