Stedendriehoek
APELDOORN – Onlangs bracht de Apeldoornse veteraan Pieter van Geldorp zijn boek ‘Wil je mijn vader zijn?’ uit met de ondertitel ‘veteraan voor het leven’. Hierin vertelt hij een bijzonder verhaal over zijn diensttijd in onder andere Libanon en zijn kennismaking met Philip, een jonge sergeant die daags voor zijn 22e verjaardag overleed door een explosie van een landmijn. Terug in Nederland ontmoette hij Philips jongere broer Willem, die hij later aannam als pleegzoon. “Onze bijzondere relatie maakt duidelijk hoe ingrijpend de ervaringen zijn geweest op missie en hoe dit, lang na diensttijd, nog altijd het heden beïnvloedt”, vertelt de schrijver.
Met zijn 83 jaar is hij nog altijd zeer actief. Zo vertelt hij dat hij iedere week op de tennisbaan staat en nog regelmatig op zijn racefiets stapt. Ook is hij in het verleden een fanatieke schaatser geweest. De Apeldoorner schaatste zestien keer de 200 kilometer van de alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee en van 2012 tot 2019 beperkte hij zich tot de 100 kilometer. Vorig jaar stopte zijn schaatsavontuur. “De leeftijd brengt grotere risico’s met zich mee bij onvermijdelijke valpartijen, zoals die door de ontelbare scheuren op het natuurijs heel veel voorkomen”, glimlacht de Apeldoorner. “Het was mooi geweest daar.”
Van Geldorp overhandigt mij het boek. Het voorwoord is geschreven door oud-burgemeester Fred de Graaf. Na een korte inleiding begint de schrijver zijn verhaal met enige cruciale ervaringen als jonge officier in de voormalige Nederlandse kolonie Nieuw-Guinea, gevolgd door diverse functies die hij daarna uitoefende. Tussen 1980 en 1982 verbleef hij twee keer een half jaar in Libanon. Toeval of niet, tijdens het uitwerken van dit verhaal vond de explosie in de haven van Beiroet plaats. Hoewel het verhaal geen historisch feitenverslag is, biedt het zeker inzicht in de problemen die al langer spelen in Libanon.
Ontmoeting met Philip
Als voorlichtingsofficier in Libanon was Van Geldorps hoofdtaak informatieverstrekking aan al het bataljonspersoneel, ongeacht rang of stand. Tijdens zijn eerste periode in Libanon ging de veteraan op verkenning uit. In de verte zag hij een blauwe VN-vlag. Vier Nederlandse militairen waren hier gelegerd in een klein vierkant huisje met zandzakken erop. Van Geldorp raakte aan de praat met sergeant Philip de Koning. Hoewel er een verschil in rangorde was (hij was kapitein) klikte het meteen. Nadien is Van Geldorp een paar keer bij Philip langs geweest. Hij werd zelfs uitgenodigd voor de verjaardag van de sergeant, maar een dag voor zijn 22e verjaardag reed Philip over een landmijn. Hij was op slag dood. “Eenmaal terug in Nederland maakte ik kennis met zijn moeder en broer Willem. Zij hebben Philip nooit meer gezien. Daar hebben ze nog altijd veel pijn van.” Willem stond er alleen voor, vertelt Van Geldorp. “Zijn moeder was ingestort en hij had zijn vader nooit gekend. Zijn oudere broer was er ook niet meer. Ik besloot mij volledig op hem te storten.”
Het leven van Willem verliep op een wijze die niemand had kunnen bedenken. Hij ging het leger in en raakte in een diepe depressie. “Tijdens een oefening in Duitsland (1985, red.) werd er driftig geschoten. De twijfel sloeg bij hem toe. Dit geweld heeft ervoor gezorgd dat zijn broer was overleden. Willem raakte in de put en zijn vrouw kon hem niet helpen. In paniek belde hij mij op. Ik ben in Apeldoorn in de auto gestapt en heb hem opgehaald. We hebben uren gepraat.” Met tranen in zijn ogen vroeg Willem smekend aan Van Geldorp: Wil je mijn vader zijn? “Vandaar ook de titel.”
Affiche-affaire
Van Geldorp slaat het boek open en wijst naar een gelig affiche. Met hoofdletters staat erop ‘open dag, koninklijke landmacht, zaterdag 18 juli Havelte’. “In 1992 zag Willem op het perron dit affiche hangen. Tot zijn grote verbazing zag hij dat er onder de koptekst een foto stond van zijn broer, die inmiddels 13 jaar overleden was. Dit was een grote blunder van Defensie; ik had ze nog zo verboden om die foto te gebruiken.” Willem raakte mede hierdoor in een zware depressie, met een langdurige opname in het ziekenhuis als gevolg. In het verhaal wordt uitgebreid zijn herstel met vallen en opstaan besproken.
Deze blunder van Defensie is een van de fouten die Van Geldorp in zijn boek beschrijft. Ook tijdens het interview komt de nodige teleurstelling naar boven. “Willem is vrijwel niet begeleid. Op papier staat de nazorg mooi geregeld, maar in werkelijkheid ebt het al snel weg.” De Apeldoorner vertelt ook over een andere eigenaardige situatie: “Begin 1990 heeft de Verenigde Naties geld uitbetaald aan de landen van de oorlogsslachtoffers. Vier miljoen gulden, waarvan 1,5 miljoen is uitgekeerd. De familie De Koning heeft nooit iets gezien.” Waar is dat geld gebleven? vraagt Van Geldorp zich af. “Inmiddels wordt er werk van gemaakt en is de ombudsman dit aan het uitzoeken.”
Terug naar Libanon
Willem heeft veel moeite gehad om het verlies van zijn broer te verwerken. Daarom besloot Van Geldorp om in 1999 hem mee te nemen naar Libanon. In een dagboekvorm beschrijft hij de plekken die zij hebben bezocht, waaronder het verblijf van Philip, de plek van de explosie en het bezoek aan de Nederlandse ambassade. “Het was een zeer mooie en emotionele bijeenkomst, samen met Willem en zijn vrouw. Het land was vol in wederopbouw. Het zag er heel anders uit dan in de tijd dat ik daar dienst deed.”
Postume onderscheiding
Het boek eindigt in 2019. Een van de overledenen in Libanon kreeg een postume onderscheiding. Waarom Philip niet? vroeg Van Geldorp zich af. “Terwijl Defensie het liet afweten, ben ik via de Libanese ambassade terechtgekomen bij de Nederlandse ambassade in Beiroet. Zij heeft er werk van gemaakt. Uiteindelijk werden er twee Libanese postume onderscheidingen uitgedeeld: één voor Willem en één voor zijn moeder. Daar sluit ik het boek mee af.”
Inmiddels gaat het goed met Willem en doet hij al geruime tijd vrijwilligerswerk. Hij woont met zijn vrouw in Rozendaal en heeft – naast twee zoons – twee kleinkinderen. Eén keer in de twee weken brengt Van Geldorp een bezoek aan het gezin. Wat Willem ervan vindt dat er een boek is geschreven over zijn leven? “Hij vond het prachtig. Volmondig stemde hij in. Al heeft maar één iemand hier iets aan, zei hij. Voor veteranen in Libanon en soortgelijke gebeurtenissen zal dit zeker een vorm van herkenning zijn, maar ook voor mensen die een depressie hebben gehad. Daarnaast is het boek er ook om mensen te informeren.” Tot nu toe heeft de schrijver veel lovende commentaren ontvangen. Hij glimlacht: “Dat doet mij deugd.” Het boek is te bestellen via www.uitgeverijaspekt.nl en – indien voorradig – in de boekhandel.
Veteraanspeld
Een echte veteraan moet als zodanig erkend worden door de overheid. In Nederland ontvangen de rechthebbende militairen het door de overheid vastgestelde ‘v-draagsigne’, een goudkleurige speld in de vorm van een hoofdletter ‘v’. Zie in deze letter de ‘v’ van vrede, vrijheid en veteraan. Het v-speldje op Van Geldorps colbert (zie foto) draagt hij met de nodige trots.
