Politiek
Maximaal twee keer per jaar spreekt de gemeenteraad van Apeldoorn over wijzigingen in de APV, de Algemene Plaatselijke Verordening. In die APV staan gemeentelijke regels op het gebied van openbare orde en veiligheid.
In de vergadering van de gemeenteraad van 16 februari kwam de toevoeging van een artikel over straatintimidatie aan de orde. Het voorstel draagt bij aan een veilige stad doordat het voorziet in een noodzakelijke uitbreiding van het juridisch instrumentarium dat zo nodig ingezet kan worden ter behoud van dit strategische doel. Verder draagt dit voorstel bij aan de volgende doelen uit het coalitieakkoord 2022-2026: meer aandacht voor het tegengaan van straatintimidatie, subjectieve onveiligheid (straatverlichting); zo nodig meer gebruik van (tijdelijk) cameratoezicht.
Meerdere partijen waren kritisch over de toevoeging, maar uiteindelijk stemde alleen de fractie van WijApeldoorn tegen.
‘We hebben nu eenmaal het Wetboek van Strafrecht’
WijApeldoorn-raadslid Martin Maassen licht zijn bedenkingen toe: “In 2019 is het via de Rotterdamse APV strafbaar stellen van straatintimidatie door het gerechtshof in Den Haag onderuit gehaald. Het hof vond dat in strijd met de vrijheid van meningsuiting (artikel 7 van de Grondwet). Dat was ook de reden dat na een eerdere discussie in de Apeldoornse gemeenteraad dit artikel niet in stemming is gebracht.”
Foto Rob Voss
“Nu wordt er alsnog een poging gewaagd door het artikel toe te spitsen op seksueel getinte zaken. Dan gaat het onder andere om seksueel getinte opmerkingen, de doorgang opzettelijk versperren, het opzettelijk tegen iemand aanduwen, het aanhoudend vragen om iemands naam of telefoonnummer, en ongewenste aanrakingen. Kortom, zaken die we allemaal als hinderlijk gedrag ervaren. Maar voor een aantal van dat soort zaken hebben we nu juist, als je iets strafbaar wil stellen, het Wetboek van Strafrecht.”
Er ligt een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer over de aanpak van deze vormen van intimidatie, waar de Raad van State in 2022 op heeft geadviseerd. Maassen: “Het is alleen nog wachten op behandeling in de Eerste en Tweede Kamer. Arnhem en Alkmaar liepen daar met een APV-wijziging op vooruit. Het college van Apeldoorn denkt nu ook hinderlijk gedrag strafbaar te moeten stellen, onder het motto ‘we zien wel of het bij de rechter stand houdt en of we er zelf iets mee doen’. Een boete zetten van 50 of 100 euro op bijvoorbeeld seksueel getinte opmerkingen, betekent dat een gemeentelijke handhaver iemand op heterdaad moet betrappen. De vraag is of dat zal gebeuren en of je daar onze schaarse handhavingscapaciteit op in moet zetten. Het college van burgemeester en wethouders geeft aan dat het een soort bewustwordingscampagne wil over straatintimidatie. Voer dan eerst zo’n campagne, voordat je allerlei artikelen in een APV opneemt die je niet kunt handhaven of die de rechter, nadat een handhaver een boete heeft gegeven, van tafel zal vegen.”
Voor WijApeldoorn komt daar de vraag bij of je alle heil van de overheid mag verwachten, zegt Maassen. “Er zijn zaken die je als mensen onderling kunt oplossen en die buiten een verbodssfeer vallen. Kom je er samen niet uit, dan kun je altijd nog hulp van derden inroepen. Voor ons is het belangrijk dat je als gemeente geen nieuwe, niet te handhaven, verbodsbepalingen verzint. En voeg je wél iets relevants toe, schrap er dan tegelijkertijd een of twee. De stofkam door de APV, zodat daar alleen de echt noodzakelijke en handhaafbare zaken in staan. Volgens mij worden we daar allemaal gelukkiger van dan van artikelen verzinnen waar geen effect vanuit gaat, zeker niet als er niks mee wordt gedaan. Dan bedrijf je symboolpolitiek.”
‘Geen symptoombestrijding, maar oorzaakbestrijding’
“Afgelopen donderdag heeft de gemeenteraad besloten om het verbod op straatintimidatie in de APV (Algemene Plaatselijke Verordening) op te nemen. Ook Lokaal Apeldoorn heeft voor deze wijziging van de APV gestemd. Straatintimidatie in de openbare ruimte neemt namelijk toe en wordt als zeer vervelend ervaren”, aldus raadslid Rosanne de Groot.
Foto Rob Voss
Onveiligheid in de openbare ruimte dient voorkomen te worden. Dat vindt ook Lokaal Apeldoorn. “Veiligheid is een belangrijk thema voor Lokaal Apeldoorn. Het is dan ook niet gek dat dit onderwerp in het coalitieakkoord van 2022-2026 ‘Handen uit de mouwen en aan de slag’ een rol heeft gekregen”, zegt De Groot. “Veiligheid kent veel vormen: van (georganiseerde) criminaliteit en verkeersveiligheid tot aan digitale veiligheid en straatintimidatie. Dat dit meer onder de aandacht moet komen en hier iets mee moet worden gedaan, was daarom dan ook geen punt van discussie voor Lokaal Apeldoorn. Het was voor ons overigens wel even zoeken naar wat het juiste middel was. Is het opnemen van een artikel in de APV wel juist en draagt dit bij aan het verminderen of zelfs voorkomen van straatintimidatie? Of moeten en kunnen wij op een andere manier als gemeente hier iets tegen doen?”
Het raadslid vervolgt: “Wij hebben ons daarom in eerste instantie wat kritisch uitgelaten of de gekozen weg, namelijk het opnemen van een bepaling hierover in de APV, het juiste middel was. Vooral ook gelet op de ervaringen van andere gemeenten hierover. Straatintimidatie los je namelijk niet (alleen) op met een artikel in de APV. Wij zijn er meer voorstander van om het probleem direct bij de oorzaak aan te pakken. Geen symptoombestrijding, maar oorzaakbestrijding. Zo begint het bijvoorbeeld al bij de opvoeding thuis. Is men bekend met wat diverse gedragingen voor gevoelens bij andere teweeg brengen? Voorlichting is in dat verband wat ons betreft iets wat niet mag ontbreken in de aanpak tegen straatintimidatie. Daarbij komt dat verlichting op straat erg belangrijk is voor de vraag in hoeverre men zich veilig voelt op straat en blijkt het zichtbaar plaatsen van camera’s op bepaalde plekken soms ook heel effectief. Zo schijnt ook dat zichtbare aanwezigheid van handhaving en politie op straat bij kan dragen aan een veilig gevoel en de veiligheid in de openbare ruimte.”
“Wij begrijpen dus dat het opnemen van een artikel in de APV mogelijk een afschrikwekkend effect heeft, maar een meer integrale aanpak en oorzaakbestrijding heeft sterk onze voorkeur. Wij zijn dan ook blij dat het college van burgemeester en wethouders de komende periode hier mee verder aan de slag gaat.”
